Rejeneratif Yöntemler ile Fizik Tedaviye Yeni Bir Bakış: Prof. Dr. Fikriye Figen Ayhan
Röportaj : Hatice Şeyma Basut
Rejeneratif yani yenileyici tıp ve kök hücre uygulamaları; hasar gören veya işlevini yitiren dokuyu onarmak için fonksiyonel hücreleri uyaran, doğal iyileşme sürecini canlandıran bir yöntemdir. Rejeneratif tedaviler eklem hasar, kireçlenme, tendon yaralanmaları ve kas- iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde büyük bir potansiyele sahip yeni uygulamalar arasında yer alıyor. Bu rahatsızlıkların tümünde rejeneratif enjeksiyon yöntemleri kullanılabiliyor. Medicana International Ankara Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Figen Ayhan, şehrin en çok okunan yayını Ankara Life dergisine konuk olarak Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanında, rejeneratif tedavi uygulamaları ve avantajları konusunda bilgi verdi. İyi okumalar dileriz.
Bize kendinizden ve alanınızda ilerleme sürecinizden kısaca bahseder misiniz?
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olduktan sonra, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanlığımı Ankara Hastanesinde tamamladım. Burada, spor hekimliği, romatoloji, ağrı bilimi (algoloji), el rehabilitasyonu ve kardiyovasküler rehabilitasyon gibi alanlarda bilimsel çalış- malar yürüttüm. Uzmanlık sonrası, kanser rehabilitasyonu alanında ABD’de University of Pittsburgh Magee Women’s Hospital ve Shadyside Rehabilitation Hospital’da “Research Fellow” olarak çalıştıktan ve IRB onaylı bir proje gerçekleştirdikten sonra ülkeme dönerek, bu alandaki ilk kliniği Ankara Hastanesinde kurdum. Türkiye Lenfödem ve Lipödem Derneğinin kurucuları arasında yer aldım. Algoloji alanında yan dal uzmanlığımı aldıktan sonra, girişimsel algolojik işlemler konusunda temel ve ileri düzey kurslar düzenledim. Romatizmal hastalıklar alanında Türkiye’de kurulan ilk dernek olan Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneğinin genel sekreterliğini yaptım. Medicana International Ankara Hastanesinde, International Osteoporosis Foundation onaylı kırık merkezi olan Capture the Fracture Fracture Liaison Service (FLS) ünitesini kurdum. Halen aynı hastanede ve Atılım Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapmaktayım. Çok sayıda bilimsel kitap, dergi, araştırma, kongre, sempozyum, kurs, workshop ve projede editörlük, başkanlık ve eğitmenlik gibi görevlerde bulundum.
Rejeneratif tedavi yöntemleri, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanında hangi hastalıklar ve durumlarda etkilidir?
Rejeneratif Tedaviler (RT), sadece Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon (FTR) alanında değil, neredeyse tüm tıp disiplinlerinde yaygın olarak kullandığımız hücre temelli tedavi yaklaşımlarından oluşmaktadır. Bu tedaviler, National Institute of Health (NIH) ve FDA (Food and Drug Administration) tarafından da kabul görmektedir. RT’nin temel prensibi, dejeneratif hastalıklarda tam iyileşmenin (kür) sadece kök hücreler (stem cell) aracılığıyla sağlanabildiği görüşüne dayanmaktadır. Dejeneratif kas-iskelet hastalıkları, osteoartrit (kireçlenme), eklem ve tendon yaralanmaları, eklem içi ve dışındaki hasarlanmalar (menisküs, ligaman yaralanmaları) ve yaşlanma, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanında rejeneratif tedavilerin yaygın kullanım alanlarını oluşturur. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon’da en güçlü silahımız hala egzersizdir. Ancak hasarlı bir eklem, menisküs veya tendon ağrısı nedeniyle kişi egzersiz yapamıyorsa; egzersiz yapıldığında ise bu sefer bölgede hasarlanma artıyorsa, iyileşme sürecinde Rejeneratif Tedavi uygulamaları işin en önemli parçasını oluşturmaktadır.
Kök hücrelerin FTR süreçlerinde nasıl kullanıldığını ve bu kullanımın sağladığı avantajları bizimle paylaşır mısınız?
Rejeneratif Tedavi ile hareket sistemindeki dokuları tamir edebiliyor, bir anlamda gençleştirebiliyoruz. Tamir ettiğimiz bir eklem, tendon ve bağ dokusunu kaslarla güçlendirdiğimizde, hasarlı veya yaşlanmış dokuları gençleştirerek kaslara egzersiz yapma ve kas kitlesini artırma şansını verebiliyoruz. Kas kitlesi artan bireyin yaşam kalitesi de artacak, tüm yaşamsal sistemleri daha düzgün çalışacaktır. Bunun yanı sıra, bazı nörolojik ve otoimmün hastalıkarda da kök hücre çalışmaları, nörolojik rehabilitasyon ile beraber uygulanarak umut vadetmeye devam ediyor.
Fizyoterapi uygulamalarında rejeneratif tedavi yöntemlerinin etkinlik süresi ne kadardır ve herkes için uygulanabilir bir tedavi midir?
Rejeneratif tedavi yöntemleri öncesinde, hastanın detaylı bir öykü, muayene, kan tetkikleri ve görüntüleme sürecini tamamlaması; özgeçmiş ve soy geçmiş bilgilerine göre tedaviye aday olup olmadığının belirlenmesi esastır. Yapılmaması gereken durumlar ancak bu şekilde tespit edilebilir. Pek az bir hasta grubu dışında, rejeneratif tedavi herkes için uygulanabilir bir tedavidir. Etkinlik süresi ise bireyin yaşı, cinsiyeti, hasarın ciddiyeti ve eşlik eden hastalıklara göre değişmektedir. FTR seansları bittikten sonra da rejeneratif tedavi uygulanabilmektedir. İyileşme sürecine büyük katkı sağlayan bu uygulamalar, bazı hastalarda tek başına da yeterli olabilmektedir.
Gelecekte kök hücre tedavisi ve rejeneratif tıbbın Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanındaki rolü hakkında öngörüleriniz nelerdir?
Aslında bu tedaviler ve ürünler, sadece geleceğin tedavisi değil, bugünün de bir realitesini oluşturmaktadır. Yaşlanan dünyada, giderek daha fazla rejeneratif uygulamaların gerekli olacağı öngörülüyor. Maliyet etkin değerlere ulaşıldığında, bu uygulamaların daha yaygın hale gelmesi beklenebilir. Geleneksel, yani kimyasal ilaç tedavilerinde sonuçlar geçici olmakta ve sürekli kullanım gerektirmektedir. Bu tedavilerde, istenmeyen yan etkiler bazen ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Sonuç olarak, kendi dokularımızın iyileştirici etkisini başlatan bu rejeneratif tedaviler, hem etkinlik hem de yan etki güvenliği açısından çok avantajlı görünmektedir.
Yorumlar
0 yorumlar